Διευκόλυνση της συμμετοχής των παιδιών

Ως υπεύθυνος για τη διασφάλιση του μείζονος συμφέροντος του παιδιού, ο επίτροπος πρέπει να βοηθά το παιδί να συμμετέχει σε όλες τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που το αφορούν, διασφαλίζοντας ότι οι αρχές που λαμβάνουν τις αποφάσεις σέβονται το δικαίωμα του παιδιού να εκφράζει τη γνώμη του και ότι αποδίδουν τη δέουσα βαρύτητα στις απόψεις του.

Όταν απαιτείται, ο επίτροπος πρέπει να μιλά για λογαριασμό του παιδιού και να μεταφέρει τις απόψεις του παιδιού. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει συστηματικές συνεννοήσεις μεταξύ του επιτρόπου και του παιδιού. Για την ενίσχυση της συμμετοχής του παιδιού, ο επίτροπος πρέπει να συνδράμει το παιδί να διαμορφώσει τις απόψεις του τηρώντας το κατάλληλα ενημερωμένο για κάθε σχετικό ζήτημα, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού1.

Η αποτελεσματική συμμετοχή των παιδιών αποτελεί βασική εγγύηση της ποιότητας ενός συστήματος επιτροπείας. Αυτό σημαίνει ότι η γνώμη του παιδιού θα λαμβάνεται παράλληλα υπόψη και ότι το παιδί θα έχει την δυνατότητα να προβαίνει σε καταγγελία ή να συμβουλεύεται ένα πρόσωπο εμπιστοσύνης.

  • Η γνώμη του παιδιού

    Εισαγωγή

    Το δικαίωμα του παιδιού να ακούγεται αποτελεί ατομικό, αλλά και συλλογικό δικαίωμα για ομάδες παιδιών. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ακούγεται για όλα τα θέματα που το αφορούν, αλλά και ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλοι φορείς έχουν την ευθύνη να ακούνε τις ομάδες παιδιών και τις εμπειρίες τους, όταν, για παράδειγμα, σχεδιάζουν υπηρεσίες όπως η υποδοχή ασυνόδευτων παιδιών.

    Ωστόσο, η συμμετοχή είναι μάλλον η εξαίρεση παρά ο κανόνας στα ευρωπαϊκά συστήματα για τα ασυνόδευτα παιδιά. Αυτό είναι, καταρχάς, αποτέλεσμα του ότι η ευθύνη για την ομάδα στόχο είναι συχνά αποκεντρωμένη σε διάφορους φορείς σε όλη τη χώρα, οπότε η δομημένη συλλογή ανατροφοδότησης δεν εκτελείται από έναν μόνο υπεύθυνο φορέα. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι η ίδια η ομάδα στόχος δεν είναι εύκολο να προσεγγιστεί λόγω των γλωσσικών δυσκολιών, των πολιτισμικών εμποδίων και των συχνών μετακινήσεων. Συνεπώς, η συλλογή πληροφοριών είναι πιο δύσκολη από ό, τι για άλλες ομάδες παιδιών, όπως, για παράδειγμα, στην τακτική φροντίδα νέων.

    Ταυτόχρονα, είναι πολύ σημαντικό για τους ανθρώπους που εργάζονται με αυτά τα παιδιά να τα εμπλέκουν σωστά και να σχηματίζουν εικόνα για τις συνθήκες, την ευημερία, την ανάγκη υποστήριξης, την τρέχουσα κατάσταση και τα μελλοντικά τους σχέδια. Πρώτον, διότι τους δίνεται η δυνατότητα να οικοδομήσουν τη σχέση τους με το παιδί και να καταρτίσουν ένα αποτελεσματικό σχέδιο υποστήριξης και δεύτερον, διότι αποκτούν γνώση για γενικές βελτιώσεις στη φροντίδα που δίνεται στα παιδιά 2.

    Κατάρτιση και εργαλεία

    Εργαλείο: βιβλίο εργασίας για τα νεοαφιχθέντα παιδιά

    Ένα πρακτικό εργαλείο για να δουλέψετε με την ταυτότητα και τις πεποιθήσεις στο μέλλον, παρέχοντας σας παράλληλα την ευκαιρία να εξασκηθείτε στη γλώσσα και να μάθετε σημαντικές έννοιες. Το βιβλίο εργασίας είναι διαθέσιμο στα Αγγλικά , Σουηδικά και href=”http://begripligt.nu/filer/minegenbog8.pdf”> Δανικά .

    Άλλο πρακτικό υλικό για τους επαγγελματίες που εργάζονται με ασυνόδευτα παιδιά στα Σουηδικά . (Δημοσιεύθηκε από τον δήμο Strömsund, Σουηδία.)

    Εργαλείο υποστήριξης της συλλογής των απόψεων των παιδιών για τις υπηρεσίες προστασίας και υποδοχής

    Από το 2009, το Nidos στην Ολλανδία έχει ενσωματώσει τα αποτελέσματα ακαδημαϊκής έρευνας σε αλλαγές πολιτικής που αποσκοπούν στην αύξηση των ευκαιριών για τα ασυνόδευτα παιδιά και στην προώθηση του βέλτιστου συμφέροντός τους. Η έρευνα διεξάγεται ετησίως μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων που επικουρούνται από διεθνή ερωτηματολόγια για την ευημερία, μαθητές που παίρνουν συνέντευξη από παιδιά της ηλικίας τους, μεθοδολογίες ομαδικής συζήτησης όπως το World Café, έντυπα αξιολόγησης και εκπαίδευση επιτρόπων σε πολιτισμικά ευαίσθητες συνεντεύξεις.

    Τα διάφορα μέσα περιγράφονται σε ένα εργαλείο (2014) που διευκολύνει τη συλλογή των απόψεων των παιδιών σχετικά με τις υπηρεσίες προστασίας και υποδοχής. Το εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από επιτρόπους, κοινωνικούς λειτουργούς, καθημερινούς φροντιστές ή άλλους επαγγελματίες που εργάζονται με τα ασυνόδευτα παιδιά. Μπορείτε να βρείτε το εργαλείο εδώ .

    Εργαλείο για την αξιολόγηση των υπηρεσιών επιτροπείας

    Το Nidos στην Ολλανδία έχει αναπτύξει ένα έντυπο αξιολόγησης το οποίο μπορεί να συμπληρωθεί από το παιδί στο τέλος της επιτροπείας. Μπορείτε να βρείτε το εργαλείο εδώ .

    Εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών

    Η SOS Children’s Villages International έχει αναπτύξει το εκπαιδευτικό εγχειρίδιο για την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών (2015) για τους επαγγελματίες φροντίδας που εργάζονται με παιδιά στην εναλλακτική φροντίδα. Το εγχειρίδιο είναι διαθέσιμο εδώ .

    Εργαλείο υποστήριξης της συμμετοχής των παιδιών

    Το πρόγραμμα Yksin Suomessa (Μόνα στη Φιλανδία) έχει παράξει υλικό στα Φινλανδικά για την υποστήριξη της συμμετοχής των παιδιών, συμπεριλαμβανομένων λιστών ελέγχου, εργαλείων και παιχνιδιών. Μπορείτε να βρείτε το εργαλείο εδώ.

    Καλές πρακτικές

    Φινλανδία

    Ο Φινλανδικός Ερυθρός Σταυρός υποστηρίζει πρώην ασυνόδευτα παιδιά στα οποία έχουν χορηγηθεί άδειες διαμονής. Η ομάδα τους των Young Influencers συζητά θέματα που θεωρεί σημαντικά και συλλέγει τις απόψεις των συνομηλίκων της. Τους δείχνει τις προοπτικές τους και δυνατότητες δράσης, τους ενθαρρύνει και τους υποστηρίζει, ενώ διασφαλίζει ότι ακούγονται σε διάφορα πλαίσια (μέσα ενημέρωσης, έρευνα, δημόσιες συζητήσεις). Παράλληλα ευαισθητοποιεί τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα ασυνόδευτα παιδιά κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ένταξής τους. Το προσωπικό του Ερυθρού Σταυρού βοηθά την ομάδα των Young Influencers, διευκολύνοντας την πρόσβασή της σε χώρους που μπορεί να μεταφέρει το μήνυμά της.

  • Καταγγελίες

    Εισαγωγή

    Η αποτελεσματική συμμετοχή των παιδιών αποτελεί την βασική εγγύηση ποιότητας για ένα σύστημα επιτροπείας. Οφείλει να περιλαμβάνει τη και τη δυνατότητα του παιδιού να προβαίνει σε καταγγελία. Είναι πολύ σημαντικό για τον επίτροπο να εξηγεί στα παιδιά πως μπορούν να υποβάλουν καταγγελία εάν δεν είναι ικανοποιημένα με κάτι.

    Πληροφορίες

    Στην Ολλανδία, οι φορείς επιτροπείας υποχρεούνται από το νόμο να θεσπίζουν ανεξάρτητη διαδικασία καταγγελιών. Μια επιτροπή καταγγελιών αποτελείται από τουλάχιστον τρία ανεξάρτητα άτομα που δεν απασχολούνται από τον φορέα. Η διαδικασία για την υποβολή καταγγελίας κατά του Nidos (του εθνικού φορέα επιτροπείας για τα ασυνόδευτα παιδιά στην Ολλανδία) είναι διαθέσιμη εδώ (στα Ολλανδικά, Γαλλικά, Πορτογαλικά, Αραβικά και Σομαλικά).

    Πληροφορίες για τους Φινλανδούς επιτρόπους σχετικά με τη δυνατότητα των ασυνόδευτων παιδιών να υποβάλουν καταγγελία στη φάση αναζήτησης ασύλου είναι διαθέσιμες (στα Φινλανδικά) εδώ . Για τα ασυνόδευτα παιδιά στη φάση της ένταξής τους, μπορείτε να βρείτε αυτές τις πληροφορίες εδώ .

    Στην Ελλάδα, τα ασυνόδευτα παιδιά που επιθυμούν να υποβάλουν καταγγελία έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν καταγγελία στον Εισαγγελέα.

    Καλές πρακτικές

    Ολλανδία

    H οργάνωση NIDOS επιδιώκει να προωθήσει και να διευκολύνει τη συμμετοχή του παιδιού στην παρακολούθηση και την αξιολόγηση των υπηρεσιών επιτροπείας.Παρέχεται στα παιδιά η δυνατότητα να εκφράσουν τη γνώμη τους με διάφορους τρόπους:

    • Συζητούν για τις εμπειρίες τους και εκφράζουν τις απόψεις τους σε συνα- ντήσεις και σε έρευνες σχετικά με την ευημερία τους σε ετήσια βάση;
    • Στο τέλος της περιόδου επιτροπείας, συμπληρώνουν ένα έντυπο αξιολόγησης όσον αφορά τις επιδόσεις του επιτρόπου τους και την υλοποίηση του ατομικού τους σχεδίου;
    • Έχουν δε τη δυνατότητα να υποβάλλουν καταγγελία σε βάρος του επιτρόπου τους εάν παραβιάζονται τα δικαιώματά τους ή εάν θεωρούν ότι δεν καλύπτονται οι ανάγκες τους.

     
    Προκειμένου να διασφαλίζεται η επαρκής ενημέρωση των παιδιών και να διευκολύνεται η συμμετοχή τους, Nidos αρχή έχει καταρτίσει έναν εισαγωγικό φάκελο που περιέχει όλες τις σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την επιτροπεία, συμπεριλαμβανομένων και πληροφοριών για τη διαδικασία υποβολής καταγγελιών. Οι πληροφορίες παρέχονται στις εθνικές γλώσσες των παιδιών 3.

    Το 2016, το Nidos άρχισε να χρησιμοποιεί και πολιτισμικούς διαμεσολαβητές, που αποδείχθηκε πολύ χρήσιμο. Το Nidos θα αναπτύξει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την πολιτισμική διαμεσολάβηση (στα Ολλανδικά) το 2018-2020.

  • Πρόσωπο εμπιστοσύνης

    Εισαγωγή

    Εάν τα παιδιά δεν αισθάνονται ασφαλή, για παράδειγμα στο σχολείο ή στο σπίτι, είναι σημαντικό γι’ αυτά να μπορούν να εμπιστεύονται κάποιον και να μιλούν για τους φόβους τους. Ως επίτροπος, είναι σημαντικό να τους εξηγήσετε ότι πρέπει να μιλούν με κάποιον που εμπιστεύονται. Αυτός μπορεί να είναι κάποιος στο δίκτυό τους, ο επίτροπός τους ή κάποιος άλλος που γνωρίζουν.