Πληροφορίες
Ως επίτροπος, οφείλετε να διαδραματίζετε ρόλο σε διαφορετικές νομικές διαδικασίες στις οποίες μπορεί να εμπλέκεται το παιδί, ανεξάρτητα από το αν το παιδί έχει ανατεθεί σε ξεχωριστό νόμιμο εκπρόσωπο. Σε γενικές γραμμές, οφείλετε:
- να ενημερώνετε το παιδί για το δικαίωμά του για νομική συμβουλή και εκπροσώπηση,
- να διασφαλίζετε την ύπαρξη νόμιμου εκπροσώπου και τη δωρεάν παροχή νομικών συμβουλών, όποτε το παιδί τις δικαιούται,
- να παρακολουθείτε το έργο των επαγγελματιών που παρέχουν νομική συνδρομή και εκπροσώπηση,
- να διευκολύνετε την επικοινωνία μεταξύ του παιδιού και αυτών των επαγγελματιών, όταν είναι απαραίτητο, και να παρέχετε εξειδικευμένο διερμηνέα,
- εάν είναι απαραίτητο, να συνοδεύετε το παιδί και να συμμετέχετε ενεργά σε συνεντεύξεις και ακροαματικές διαδικασίες.
Εκτός από αυτά τα γενικά καθήκοντα, μπορείτε επίσης να αναλάβετε πιο συγκεκριμένο ρόλο, ανάλογα με τον τύπο της διαδικασίας και την κατάσταση του κάθε παιδιού. Αυτός ο ρόλος θα μπορούσε να συνεπάγεται διοικητικές, αστικές ή ποινικές διαδικασίες.
Διαδικασίες αστικού δικαίου
Επιπλέον, εάν ένα παιδί στερείται το γονικό περιβάλλον, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η επιστροφή ή η επανένωση της οικογένειας δεν είναι δυνατή ή εάν έχει διαπιστωθεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον του παιδιού, οι αρμόδιες για την παιδική προστασία αρχές μπορούν να κινήσουν αστικές διαδικασίες για την τοποθέτηση του παιδιού σε ιδρύματα ή σε ανάδοχες οικογένειες για τη στήριξη της ένταξης ή την αποφυγή κινδύνων. Ο επίτροπος πρέπει να συμμετέχει πλήρως και να εκπροσωπεί το μείζον συμφέρον του παιδιού σε τέτοιου είδους διαδικασίες, διασφαλίζοντας ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται προς το συμφέρον του παιδιού και ότι οι απόψεις του παιδιού ακούγονται και λαμβάνονται δεόντως υπόψη ανάλογα με την ηλικία και τον βαθμό ωριμότητας του παιδιού.
.
Ποινικές διαδικασίες
Η οδηγία για τα θύματα (2012/29/ΕΕ) περιέχει αρκετές διατάξεις για την προστασία των θυμάτων αξιόποινων πράξεων (βλέπε ιδίως άρθρο 24). Εγγυήσεις προστασίας των παιδιών που εμπλέκονται σε ποινικές διαδικασίες προβλέπονται επίσης στην οδηγία σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών (2011/93/ΕΕ).
Αμφότερες οι οδηγίες απηχούν κανόνες που καθορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου της Ευρώπης για μια φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη (2010).
Η εμπορία ανθρώπων αποτελεί σοβαρό ποινικό αδίκημα. Ως εκ τούτου, η οδηγία για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2011/36/ΕΕ) θεσπίζει σειρά ευνοϊκών διατάξεων για την προστασία των θυμάτων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις ποινικές διαδικασίες. Τα παιδιά που είναι θύματα εμπορίας ενδέχεται να εμπλακούν σε ποινικές διαδικασίες. Ο επίτροπος πρέπει να είναι προετοισ μασμένος να υποστηρίξει το παιδί σε τέτοιες περιπτώσεις. Η οδηγία περιέχει συγκεκριμένες εγγυήσεις γενικά για τα θύματα εμπορίας σε ποινικές έρευνες και διαδικασίες (άρθρο 12) και ειδικά για τα παιδιά θύματα (άρθρο 15). Επιπλέον, το άρθρο 8 της οδηγίας για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2011/36/ΕΕ) θεσπίζει την αρχή της μη τιμωρίας των θυμάτων.
Κανονικά, το σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης αναθέτει το παιδί θύμα σε δικηγόρο, ο οποίος θα του παράσχει νομικές συμβουλές και νομική συνδρομή. Είναι καθήκον του επιτρόπου να διασφαλίζει ότι το παιδί έχει πρόσβαση σε νομική συνδρομή, σύμφωνα με τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας. Εάν δεν οριστεί δικηγόρος, ο επίτροπος πρέπει να ζητήσει τον ορισμό δικηγόρου από τις αρμόδιες αρχές. Σε στενή συνεργασία με τον ορισθέντα για το παιδί δικηγόρο, ο επίτροπος πρέπει να ζητήσει να επωφεληθεί πλήρως το παιδί από τις διατάξεις της οδηγίας για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2011/36/ΕΕ) και/ή τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας και να επιμείνει στην προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού ως θύματος και ως μάρτυρα σε ποινικές διαδικασίες κατά του διακινητή. Σε ποινικές διαδικασίες, ο ρόλος του επιτρόπου είναι κυρίως να στηρίζει το παιδί, καθώς τη βασική νομική συνδρομή παρέχει ο δικηγόρος.
Εκπαίδευση και εργαλεία
Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες ενέργειες του επιτρόπου και/ή του νόμιμου εκπροσώπου στο πλαίσιο αστικών διαδικασιών
- Ενημέρωση του παιδιού για τις σχετικές διαδικασίες, καθώς και για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
- Ενημέρωση του παιδιού σχετικά με τις διαθέσιμες εναλλακτικές δυνατότητες και εξήγηση στο παιδί των ενδεχόμενων εκβάσεων της διαδικασίας.
- Διασφάλιση της πρόσβασης του παιδιού σε νομική συνδρομή.
- Διασφάλιση της δυνατότητας του παιδιού να ασκήσει τα δικαιώματά του να εκφράσει τη γνώμη του και να ληφθούν δεόντως υπόψη οι απόψεις του.
- Προετοιμασία του παιδιού για τις ακροάσεις και τις συνεντεύξεις με τις αρμόδιες αρχές και στήριξη του παιδιού καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
- Προαγωγή του μείζονος συμφέροντος του παιδιού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
- Σε κάθε περίπτωση, διασφάλιση της συνεκτίμησης του μείζονος συμφέροντος του παιδιού ως πρωταρχικού μελήματος, της τήρησης όλων των διαδικαστικών εγγυήσεων και της επιδίωξης της συγκατάθεσης του παιδιού.
- Παρουσία στις περιοδικές επανεξετάσεις των διαδικασιών τοποθέτησης.
Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες ενέργειες του επιτρόπου σε ποινικές διαδικασίες (some of these are specifically related to child victims of trafficking)
- Διασφάλιση της πρόσβασης του παιδιού σε κατάλληλη νομική συνδρομή: διορισμός ειδικευμένου δικηγόρου χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση για την παροχή νομικών συμβουλών και την εκπροσώπηση του παιδιού, όπως προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία.
- Παροχή βοήθειας στο παιδί ώστε να λάβει ενημερωμένη απόφαση σχετικά με τη συμμετοχή και τη συνεργασία σε ποινικές διαδικασίες: διασφάλιση της ενημέρωσης του παιδιού για τα ζητήματα ασφάλειας και προστασίας και τους σχετικούς κινδύνους, και της σαφούς κατανόησής τους από το παιδί, προτού αυτό αποφασίσει κατά πόσον θα συμμετάσχει και θα καταθέσει σε ποινικές διαδικασίες κατά των υπόπτων διακινητών.
- Διασφάλιση της πλήρους κατανόησης από το παιδί των δικαιωμάτων συνδρομής και προστασίας που εξαρτώνται από την προθυμία του να συμμετάσχει στην ποινική διαδικασία, και εκείνων που δεν τελούν υπό τέτοια αίρεση, και του δικαιώματος του παιδιού να επανεξετάσει τη συνεργασία με το δικαστικό σύστημα στο μέλλον.
- Παρότρυνση του παιδιού θύματος να κάνει πλήρη χρήση της προθεσμίας περίσκεψης προτού αποφασίσει επί του θέματος, εάν αυτό είναι προς το συμφέρον του παιδιού.
- Υποστήριξη του παιδιού στην κατανόηση κάθε επικοινωνίας που λαμβάνει, μεταξύ άλλων και από τον νόμιμο εκπρόσωπο.
- Συνοδεία του παιδιού και παρουσία σε όλες τις συνεντεύξεις και τις ακροάσεις του.
- Συναισθηματική και ψυχολογική προετοιμασία του παιδιού πριν από συνεντεύξεις και ακροάσεις και διασφάλιση της ορθής κατανόησης από το παιδί της διαδικασίας και της έκβασής της.
- Συζήτηση με το παιδί της έκβασης της διαδικασίας και των δικαστικών αποφάσεων και εξήγηση της σημασίας τους για την ιδιαίτερη κατάσταση του παιδιού και τις διαθέσιμες μελλοντικές επιλογές και ενέργειες.
- Σε συνεργασία με το πρόσωπο που παρέχει νομική συνδρομή στο παιδί, διασφάλιση της μη άσκησης δίωξης κατά του παιδιού και/ή της μη επιβολής ποινικών κυρώσεων σε αυτό για εγκληματικές δραστηριότητες ως αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης του παιδιού, όπως προβλέπεται στο άρθρο 8 της οδηγίας για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2011/36/ΕΕ).
Εργαλείο για την υποβοήθηση των φορέων σε νομικές και δικαστικές διαδικασίες
Το πρόγραμμα CONNECT (2014) ανέπτυξε το εργαλείο «Standards to ensure that unaccompanied migrant children are able to fully participate» (Πρότυπα για την διασφάλιση της πλήρους συμμετοχής των ασυνόδευτων παιδιών μεταναστών ), ώστε να βοηθηθούν οι φορείς σε νομικές και δικαστικές διαδικασίες. Το εργαλείο είναι διαθέσιμο εδώ .
Οδηγίες για μια φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη
Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης ενέκρινε κατευθυντήριες οδηγίες για μια δικαιοσύνη φιλική προς τα παιδιά στις 17 Νοεμβρίου 2010. Οι κατευθυντήριες οδηγίες αποσκοπούν στην ενίσχυση της πρόσβασης και της μεταχείρισης των παιδιών στο δικαστικό σύστημα. Τα ζητήματα που καλύπτονται περιλαμβάνουν πληροφορίες, τα δικαιώματα εκπροσώπησης και συμμετοχής, την προστασία της ιδιωτικής ζωής, την ασφάλεια, την πολυεπιστημονική προσέγγιση και κατάρτιση, τις διασφαλίσεις σε όλα τα στάδια των διαδικασιών και τη στέρηση της ελευθερίας. Οι οδηγίες είναι διαθέσιμες εδώ .
Διαδικτυακά μαθήματα για μια δικαιοσύνη φιλική προς τα παιδιά και τα δικαιώματα των παιδιών
Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Εκπαίδευση των Επαγγελματιών του Δικαίου πάνω στα Ανθρώπινα Δικαιώματα (HELP) υποστηρίζει τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε εθνικό επίπεδο. Ένα από τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν είναι το διαδικτυακό μάθημα HELP για τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη και τα δικαιώματα των παιδιών, το οποίο προσφέρει εκπαίδευση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στους επαγγελματίες του δικαίου. Το εργαλείο είναι διαθέσιμο εδώ .
Θα βρείτε ένα φυλλάδιο με πρακτικές πληροφορίες εδώ .
Καλές πρακτικές
Ολλανδία: Νομικό Τμήμα
Το Nidos διαθέτει τμήμα νομικών συμβούλων, εξειδικευμένων τόσο στην προστασία των παιδιών όσο και στη νομοθεσία περί μετανάστευσης. Το τμήμα παρέχει συμβουλές στους επιτρόπους, ενώ οι σύμβουλοί του συνεργάζονται και με τους δικηγόρους που παρέχουν νομική βοήθεια στα παιδιά.
Ολλανδία: μεταβίβαση της επιτροπείας εάν ένα παιδί φύγει για άλλη χώρα
Εάν ένα παιδί υπό την επιτροπεία του Nidos εγκαταλείψει την Ολλανδία, το Nidos έχει την υποχρέωση να διερευνήσει εάν το παιδί έχει φτάσει σε κατάλληλο τόπο και διαμένει με έναν ενήλικα που είναι σε θέση και πρόθυμος να έχει την επιτροπεία του παιδιού. Για να διερευνήσει την καταλληλότητα της τόπου, ο επίτροπος του Nidos μπορεί να επικοινωνήσει με τον Ερυθρό Σταυρό, τη Διεθνής Κοινωνική Υπηρεσία (ISS) ή με οποιοδήποτε άλλο σχετικό εθνικό ή μη κυβερνητικό οργανισμό. Εάν οι παρεχόμενες πληροφορίες αποδείξουν ότι οι συνθήκες είναι ικανοποιητικές, ο επίτροπος υποβάλλει αίτηση στο δικαστήριο ανηλίκων για απαλλαγή από την επιτροπεία, αναφέροντας τη νέα διεύθυνση του παιδιού και τα ονόματα των φροντιστών του. Εάν οι περιστάσεις δεν είναι ικανοποιητικές, η επιτροπεία θα πρέπει να μεταβιβαστεί σε έναν φορέα επιτροπείας.
Όλα αυτά μπορούν να γίνουν μόνο αν ο προορισμός του παιδιού είναι γνωστός στο Nidos. Εάν ένα παιδί έχει φύγει για άγνωστο προορισμό, ο επίτροπος οφείλει να αναφέρει το παιδί ως αγνοούμενο στην αστυνομία και να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για να ανακαλύψει που βρίσκεται το παιδί. Εάν ο επίτροπος δεν το καταφέρει, αλλά έχει καταστεί σαφές ότι το παιδί δεν είναι πλέον στην Ολλανδία, το Nidos δεν θα ζητήσει από τον δικαστή του δικαστηρίου ανηλίκων απαλλαγή από την επιτροπείας του παιδιού. Αυτό συμβαίνει επειδή ο δικαστής ανηλίκων μπορεί μόνο να συμφωνήσει με την αίτηση για απαλλαγή από την επιτροπεία εάν το Nidos δηλώσει την τρέχουσα διεύθυνση του παιδιού στην αίτηση. Η επιτροπεία θα συνεχιστεί έως ότου λήξει νόμιμα, όταν το παιδί γίνει 18.
Κροατία: κέντρα κοινωνικής πρόνοιας
Υπάρχουν 80 κέντρα κοινωνικής πρόνοιας στην Κροατία. Κάθε κέντρο διαθέτει τμήμα για την προστασία των παιδιών και της οικογένειας και δικηγόρο που ασχολείται με την παιδική προστασία και τη διεθνή προστασία των παιδιών. Σύμφωνα με διάφορους κανονισμούς, τα κέντρα κοινωνικής πρόνοιας είναι υποχρεωμένα να παρέχουν στήριξη, συμβουλές και περαιτέρω νομική συνδρομή στους επιτρόπους ασυνόδευτων παιδιών, εάν στηρίζουν το παιδί στις δικαστικές διαδικασίες. (Οικογενειακό Δίκαιο, Νόμος Περί Κοινωνικής Πρόνοιας, Πρωτόκολλο για τη Μεταχείριση Ασυνόδευτων Παιδιών).