Προώθηση της ασφάλειας και της ευημερίας του παιδιού

Εισαγωγή

Στόχος της εκτίμησης των ατομικών αναγκών είναι να καθοριστούν τα μέτρα στήριξης που εξυπηρετούν το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Η εκτίμηση των αναγκών πρέπει να πραγματοποιείται από μια πολυεπιστημονική ομάδα σε συνεργασία με τον επίτροπο και τη συμμετοχή άλλων, όπως επαγγελματιών υγείας, υπηρεσιών προστασίας των παιδιών ή κοινωνικών λειτουργών, παιδοψυχολόγων, εργαζομένων στις δομές φιλοξενίας / φροντιστών και εκπαιδευτικών.

Τα παιδιά διατρέχουν κίνδυνο κακοποίησης, βίας και εκμετάλλευσης – ιδιαίτερα τα ασυνόδευτα παιδιά. Μέρος των καθηκόντων σας ως επίτροπος είναι να αξιολογείτε αυτούς τους κινδύνους και να αποτρέψετε την κακοποίηση, τη βία και την εκμετάλλευση λαμβάνοντας κατάλληλα μέτρα προστασίας. Κοιτάζοντας το παιδί και τις συνθήκες που βιώνει, θα χρησιμοποιείτε συνεχώς την εμπειρογνωμοσύνη και τη λογική σας για να κάνετε αξιολόγηση των κινδύνων. Επιπλέον, έχουν αναπτυχθεί λίστες ελέγχου που θα σας βοηθήσουν να σχηματίσετε μια ολοκληρωμένη εικόνα και να διασφαλίσετε ότι οι ενδείξεις δεν παραβλέπονται, ούτε παρερμηνεύονται.

Πληροφορίες
Ο επίτροπος καταρτίζει ατομικό σχέδιο για το παιδί βάσει της αξιολόγησης των αναγκών. Στο σχέδιο πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τυχόν τραυματικές εμπειρίες στις οποίες ενδέχεται να εκτέθηκε το παιδί. Πρέπει να δίδεται η δέουσα βαρύτητα στις απόψεις του παιδιού. Το παιδί πρέπει να συμμετέχει στην κατάρτιση του σχεδίου, ανάλογα με την ηλικία και τον βαθμό ωριμότητάς του. Καθήκον του επιτρόπου είναι να διευκολύνει τη συμμετοχή του παιδιού παρέχοντας κατάλληλες πληροφορίες στο παιδί και διασφαλίζοντας ότι οι απόψεις του παιδιού ακούγονται και λαμβάνονται δεόντως υπόψη. Σε κάθε περίπτωση, το σχέδιο πρέπει να συζητείται με το παιδί και πρέπει να επιδιώκεται η συμφωνία του σε αυτό. Παρότι η αξιολόγηση των αναγκών του παιδιού θα πρέπει να ξεκινήσει από τη στιγμή του ορισμού επιτρόπου, το ατομικό σχέδιο για το παιδί πρέπει να καταρτιστεί μόνον όταν ο επίτροπος έχει αποκτήσει καλή αντίληψη των αναγκών και των επιθυμιών του παιδιού. Το σχέδιο πρέπει να επανεξετάζεται και να αναπροσαρμόζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Το ατομικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα βασικά στοιχεία:

• καθεστώς στέγασης
• μέτρα ασφάλειας και προστασίας
• σχέση με τους γονείς
• παροχή κοινωνικών και ψυχολογικών συμβουλών και πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας
• υγειονομικής περίθαλψης και ιατρικής θεραπείας παροχή
• νομικές συμβουλές και νομική εκπροσώπηση
• εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης γλωσσικής κατάρτισης
• μεταναστευτικό καθεστώς και ανάγκες διεθνούς προστασίας
  ²

 

Εργαλεία και κατάρτιση
Tool Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες ενέργειες του επιτρόπου σε σχέση με την ασφάλεια του παιδιού

• Ενημέρωση του παιδιού σχετικά με τα υφιστάμενα μέτρα προστασίας τα οποία μπορούν να ληφθούν.
• Ενεργός συμμετοχή στη διαδικασία αξιολόγησης κινδύνου μαζί με εκπροσώπους άλλων αρμόδιων αρχών, υπαλλήλους των αρχών επιβολής του νόμου και τον νόμιμο εκπρόσωπο του παιδιού
• Τακτική αξιολόγηση του κινδύνου διαφυγής του παιδιού από το καθεστώς φροντίδας.
• Διασφάλιση της ακρόασης και της δέουσας συνεκτίμησης των απόψεων του παιδιού ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του.
• Ενημέρωση των αρμόδιων αρχών όταν γίνονται γνωστά νέα στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια του παιδιού, βάσει των οποίων ενδέχεται να απαιτούνται αλλαγές στα εφαρμοζόμενα μέτρα προστασίας..
• Αίτημα επανεξέτασης και τεκμηρίωσης της αξιολόγησης κινδύνου, εάν προκύψουν νέα στοιχεία βάσει των οποίων ενδέχεται να απαιτείταη λήψη διαφορετικών ή πρόσθετων μέτρων./li>
• Διασφάλιση της άμεσης ενημέρωσης των αρμόδιων αρχών για τυχόν εξαφάνιση του παιδιού και της καταβολής προσπαθειών για την ανεύρεση του παιδιού.
• Όταν τα θύματα είναι υπήκοοι τρίτων χωρών, τακτική υπενθύμιση σε όλες τις εμπλεκόμενες αρχές να μην ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με το καθεστώς του παιδιού ως θύματος εμπορίας με τις αρχές της χώρας καταγωγής προτού ολοκληρωθεί η αξιολόγηση κινδύνου.
  ³.

 

Εργαλείο ατομικών αναγκών: εργαλείο BIC για τις συνθήκες ανατροφής

Η Ολλανδή καθηγήτρια Kalverboer έχει αναπτύξει το μοντέλο BIC (Βέλτιστο συμφέρον του παιδιού), το οποίο ορίζει 14 προϋποθέσεις για την καλή ανάπτυξη. Η βασική παραδοχή είναι ότι εάν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις, εξασφαλίζεται η ευνοϊκή εξέλιξη του παιδιού και μπορούμε να μιλάμε για ασφάλεια. Αυτό το μοντέλο είναι ο βασικός τρόπος εργασίας για τις διαγνωστικές παιδαγωγικές αξιολογήσεις στο «Κέντρο Μελέτης για τα Παιδιά, τη Μετανάστευση και το Δίκαιο» στο Πανεπιστήμιο του Groningen στην Ολλανδία. Βοηθά να σκιαγραφηθεί η ποιότητα του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος του παιδιού και το συγκρίνει με εναλλακτικές καταστάσεις. Η λήψη αποφάσεων υπέρ του περιβάλλοντος με την υψηλότερη ποιότητα παρέχει στο παιδί ευκαιρίες ανάπτυξης και είναι προς το συμφέρον του. Το μοντέλο BIC έχει προσαρμοστεί για τα ασυνόδευτα παιδιά και μπορείτε να το βρείτε εδώ .

Εργαλείο ατομικών αναγκών: SDQ – Ερωτηματολόγιο για την Πλεονεκτήματα και τις Δυσκολίες (SDQ)

Το SDQ είναι μια σύντομη λίστα ελέγχου που μετρά τα ψυχολογικά προβλήματα και τις δεξιότητες των παιδιών ηλικίας 2 έως 17 ετών. Υπάρχουν διαφορετικές εκδόσεις: μία για τους δασκάλους, μία για τους γονείς και μία για το παιδί. Το κέντρο εμπειρογνωμοσύνης του Πανεπιστημίου του Groningen στην Ολλανδία έχει αξιόλογη εμπειρία όσον αφορά στη χρήση του SDQ σε παιδιά πρόσφυγες. Η λίστα είναι εύκολο να βαθμολογηθεί και είναι διαθέσιμη σε πολλές γλώσσες. Μπορείτε να βρείτε το SDQ εδώ .

Εργαλείο: εργαλεία ελέγχου για ασυνόδευτα παιδιά που ζητούν άσυλο

Ένα ολλανδικό μακροχρόνιο ερευνητικό πρόγραμμα (2001-2004) προσδιόρισε το επίπεδο των ψυχολογικών διαταραχών των ασυνόδευτων παιδιών, την ανάγκη τους για ψυχική υγεία, τη διαθεσιμότητα της υγειονομικής περίθαλψης όσον αφορά στη ψυχική υγεία γι’ αυτή την ομάδα και, τέλος, τη σχέση μεταξύ όλων αυτών των παραγόντων. Τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος δίνουν μια εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να βελτιωθεί η προσβασιμότητα των ασυνόδευτων παιδιών στην παροχή επαγγελματικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Ένας δευτερεύων στόχος του προγράμματος ήταν η επαλήθευση και η τυποποίηση των μέσων ελέγχου γι’ αυτή την ομάδα. Τα εργαλεία είναι κατάλληλα για την ταχεία καταγραφή των συμπτωμάτων που βιώνουν τα παιδιά και οι έφηβοι πρόσφυγες. Μπορείτε να τα βρείτε εδώ .

Εργαλείο: κατευθυντήριες οδηγίες για την αξιολόγηση της πρόθεσης αυτοκτονίας

Το Nidos στην Ολλανδία έχει αναπτύξει κατευθυντήριες οδηγίες για τους επιτρόπους ώστε να μπορούν να αξιολογούν τυχόν αυτοκτονική πρόθεση. Αυτές οι κατευθυντήριες οδηγίες βασίζονται σε κάποιες άλλες που αναπτύχθηκαν από τον Ολλανδό καθηγητή Κλινικής Ψυχολογίας, Ψυχοπαθολογίας και Πρόληψης Αυτοκτονίας Ad Kerkhof. Θα βρείτε το εργαλείο εδώ .

Εργαλείο: λίστα ελέγχου για ενδείξεις εμπορίας ανθρώπων

Το Nidos ανέπτυξε επίσης μια λίστα ελέγχου με «εμφανείς» και «ήπιες» ενδείξεις εμπορίας ανθρώπων, με βάση τη βιβλιογραφία και τις εμπειρίες. Αυτή η λίστα είναι χρήσιμη κατά την πρώτη συνάντηση με το παιδί, μετά την άφιξή του, και για οποιαδήποτε άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια της επιτροπείας, όταν μπορεί να χρειαστεί να αποφασίσετε για τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, όπως η μετακίνηση του παιδιού σε προστατευμένη δομή φιλοξενίας. Η λίστα βρίσκεται στη σελίδα 34 ALFACA manual.

Εργαλείο: βήματα που μπορούν να ληφθούν για την ταυτοποίηση και την προστασία παιδιών, τυχόν θυμάτων εμπορίας

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ECPAT περιγράφει στο «Lighting the way» («Φωτίστε τον δρόμο») (2017) τους τρόπους με τους οποίους οι δικηγόροι, οι νόμιμοι επίτροποι και οι υπερασπιστές των παιδιών θυμάτων εμπορίας στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορούν να ταυτοποιήσουν και να προστατεύσουν καλύτερα τα παιδιά – θύματα εμπορίας ανθρώπων. Η έκθεση παρέχει πρακτική καθοδήγηση στους επαγγελματίες και τις αρχές για τη βελτίωση της φροντίδας αυτών των παιδιών. Θα βρείτε το εργαλείο εδώ .

Εργαλείο: καθοδήγηση για τον προσδιορισμό του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της UNHCR για τον προσδιορισμό του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού (2008) και το πρακτικό εγχειρίδιο της UNHCR και της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης για την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών BID της UNHCR (2011), παρέχουν εκτενή καθοδήγηση στις αρμόδιες αρχές και τους υπευθύνους για τη λήψη αποφάσεων και εξηγούν τους τρόπους πραγμάτωσης της αρχής του βέλτιστου συμφέροντος στην πράξη κατά την διαμόρφωση και την υλοποίηση βιώσιμων λύσεων για τα ασυνόδευτα παιδιά. Αμφότερα περιγράφουν τον τρόπο χρήσης των εντύπων BIA και BID.

Εργαλείο: εργαλειοθήκη καθοδήγησης για τα ασυνόδευτα παιδιά της Ερυθραίας στην Ολλανδία

Το 2018, το ολλανδικό πρόγραμμα Veerkracht, το οποίο δημιουργήθηκε από το Nidos και το Arq Psychotrauma Expert Group και λειτουργεί ως τμήμα του ολλανδικού προγράμματος AMIF (Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης), ανέπτυξε μια χρήσιμη εργαλειοθήκη (στα Ολλανδικά) καθοδήγησης για τα ασυνόδευτα παιδιά της Ερυθραίας. Η εργαλειοθήκη παρέχει γνώσεις, ιδέες, συγκεκριμένες συμβουλές και εργαλεία για την ψυχολογική υποστήριξη και την ενδυνάμωση της ανεξαρτησίας των ασυνόδευτων παιδιών.

Κατάρτιση: μαζικά Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα για τα Παιδιά σε Κίνηση (MOOC4CoM)

Το Κέντρο Αριστείας για Παιδιά υπό Επιτροπεία στη Σκωτία (CELCIS), με έδρα το Πανεπιστήμιο Strathclyde της Γλασκόβης, με το Κέντρο Υγείας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων FXB του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και άλλους συνεργάτες, θα προσφέρουν ανοιχτά διαδικτυακά μαθήματα από το 2019. Η κατάρτιση θα βοηθήσει τους εργαζόμενους να υιοθετήσουν μια προσέγγιση «δεν βλάπτω» και βέλτιστου συμφέροντος, αποτρέποντας τη βία και προστατεύοντας τα παιδιά από αυτή μέσω κατάλληλων επιλογών φροντίδας σύμφωνων με τα διεθνή πρότυπα. Τα μαζικά Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα (MOOC) στοχεύουν στην αύξηση των γνώσεων των εργαζομένων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και τη στήριξη βελτιωμένων πρακτικών στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη φροντίδα και το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών σε κίνηση. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ .

Κατευθυντήριες οδηγίες πολιτικών για την προστασία των παιδιών από τη βία
Το 2009, το Συμβούλιο της Ευρώπης ανέπτυξε κατευθυντήριες οδηγίες πολιτικών για ολοκληρωμένες εθνικές στρατηγικές σχετικά με την προστασία των παιδιών από τη βία. Μπορείτε να τις βρείτε εδώ .

Κατευθυντήριες Οδηγίες για την πρόληψη και την ανταπόκριση σε ασυνόδευτα παιδιά που αγνοούνται
Το εγχειρίδιο του προγράμματος SUMMIT (2016) περιγράφει τρόπους πρόληψης και ανταπόκρισης σε περιπτώσεις ασυνόδευτων παιδιών που αγνοούνται. Παράλληλα παρέχει πρακτικά υποδείγματα και λίστες ελέγχου. Είναι διαθέσιμο εδώ .

Καλές πρακτικές

Γερμανία: έντυπο άδειας πριν το ταξίδι

Η JSN, η οργάνωση που παρέχει επιτροπεία για ασυνόδευτα παιδιά στη γερμανική περιοχή της Νότιας Κάτω Σαξονίας, δημιούργησε ένα εργαλείο για την ασφάλεια των παιδιών και την προστασία τους από την εμπορία ανθρώπων, όταν θέλουν να ταξιδέψουν.

Ο επίτροπος ή ο κοινωνικός λειτουργός συμπληρώνει ένα έντυπο μαζί με το παιδί, σημειώνοντας το όνομα, τη διεύθυνση και τον αριθμό τηλεφώνου του ατόμου που θέλει να επισκεφθεί, προτού του δοθεί η άδεια να ταξιδέψει. Ο επίτροπος ή ο κοινωνικός λειτουργός οφείλει να επικοινωνήσει με το συγκεκριμένο άτομο και να ελέγξει τη διεύθυνση. Οι Οργανισμοί Υποστήριξης Νέων από διαφορετικούς δήμους συνεργάζονται σε αυτή τη διαδικασία για την αποφυγή της εμπορίας ανθρώπων. Μπορείτε να βρείτε τη έντυπο εδώ .

Σκωτία

Η Υπηρεσία Επιτροπείας της Σκωτίας είναι ένα πρόγραμαμ που υλοποιείται από το Σκωτικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες σε συνεργασία με το Aberlour Childcare Trust, αμφότερα με μακρά εμπειρία στους τομείς τους. Η υπηρεσία προσφέρει προσωπική και κοινωνική στήριξη για όλα τα παιδιά στη Σκωτία που έχουν αποχωριστεί τις οικογένειές τους και οι αρχές το γνωρίζουν. Υποστηρίζει επίσης τις τοπικές αρχές και τις εξωτερικές υπηρεσίες, παρέχοντας πληροφορίες, συμβουλές και καθοδήγηση σχετικά με τα παιδιά στις διαδικασίες ασύλου και μετανάστευσης. Ο γενικός στόχος της υπηρεσίας είναι η βελτίωση της εμπειρίας των παιδιών που έχουν αποχωριστεί τις οικογένειές τους και η κατανόηση από πλευράς τους των διαδικασιών μετανάστευσης και πρόνοιας, καθώς και η εξασφάλιση ότι λαμβάνουν υπηρεσίες κατάλληλες για τις ανάγκες και τα δικαιώματά τους. Η Υπηρεσία Επιτροπείας έχει αναπτύξει ένα πρακτικό εγχειρίδιο που περιέχει και ένα χρήσιμο πλέγμα για τη χαρτογράφηση των βασικών τομέων της ζωής ενός παιδιού που μπορεί να έχουν αντίκτυπο στο σθένος του. Αυτό το εργαλείο μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τα δυνατά σημεία και να ενισχύσετε τους πιο αδύναμους τομείς της ζωής ενός παιδιού. Μπορείτε να βρείτε το πλέγμα στη σελίδα 19 του Πρακτικού Εγχειριδίου.

Εισαγωγή

Τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένα να παρέχουν επαρκή υποστήριξη στα ασυνόδευτα παιδιά, συμπεριλαμβανομένης της διαμονής. Ως επίτροπος, είστε συνήθως υπεύθυνος για την φιλοξενία του παιδιού στη κατάλληλη μορφή υποδοχής. Η ευθύνη για την καθημερινή τους φροντίδα πιθανόν να ανήκει σε άλλες υπηρεσίες.

Για τη διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης, ο επίτροπος πρέπει να επισκέπτεται το παιδί εκεί όπου ζει και να συζητεί με το παιδί σε συνθήκες εμπιστευτικότητας. Ο επίτροπος πρέπει να δίνει συνέχεια σε κάθε εικαζόμενη παραβίαση ή καταγγελία περί παραβίασης ή διαπιστωμένη παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού ¹³.

Πληροφορίες

Άρθρο: it is a house but it isn’t my home (Είναι σπίτι αλλά δεν είναι το σπίτι μου)

Το Πανεπιστήμιο του Groningen συνέκρινε τις απόψεις των ασυνόδευτων παιδιών που ζουν σε τέσσερις διαφορετικούς τύπους υπηρεσιών φροντίδας στην Ολλανδία – για την ευημερία, τις συνθήκες διαβίωσης και τη θέση τους στην ολλανδική κοινωνία. Η έρευνα έδειξε ότι τα παιδιά στην οικογενειακή φροντίδα τα πάνε καλύτερα και είναι πιο θετικά όσον αφορά στη θέση τους στην ολλανδική κοινωνία. Τα παιδιά σε μικρές μονάδες διαβίωσης και μικρές ομάδες διαβίωσης συχνά στερούνται στοργικούς δεσμούς, φροντίδα, υποστήριξη και σταθερότητα στη ζωή τους. Τα παιδιά που ζουν σε μεγαλύτερες ομάδες στα κέντρα υποδοχής ή εγκαταστάσεις φιλοξενίας προσφύγων συχνά εξέφραζαν συναισθήματα μοναξιάς και θλίψης και ένοιωθαν αποκλεισμένα από την ολλανδική κοινωνία. Βίωναν έλλειψη φροντίδας και υποστήριξης από τους ενήλικες. Η ποιότητα του περιβάλλοντος ανατροφής των παιδιών στις εγκαταστάσεις φιλοξενίας προσφύγων κρίθηκε από τους ερευνητές ως τόσο χαμηλή ώστε οι εγκαταστάσεις αυτές κρίνονται ακατάλληλες για ασυνόδευτα παιδιά. Η μελέτη περιγράφεται στο άρθρο «it is a house but it isn’t my home» (Είναι σπίτι αλλά δεν είναι το σπίτι μου) (2016), το οποίο μπορεί να βρεθεί εδώ .

Εργαλεία και κατάρτιση

Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες ενέργειες του επιτρόπου σε σχέση με τη στέγαση και την υλική συνδρομή

• Έλεγχος της καταλληλότητας του καθεστώτος στέγασης και διαμονής για τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού· ο επίτροπος πρέπει να αναφέρει κάθε ζήτημα το οποίο χρήζει εξέτασης στα πρόσωπα που παρέχουν στέγη στο παιδί· κατά περίπτωση, πρέπει να προβλέπεται η συμμετοχή πολιτισμικών διαμεσολαβητών και η διαβούλευση με αυτούς.
• Παροχή πληροφοριών στο παιδί σχετικά με τα δικαιώματα και τα καθήκοντά του σε σχέση με τις εγκαταστάσεις φιλοξενίας και διασφάλιση της επίγνωσης των δικαιωμάτων αυτών και του τρόπου υποβολής καταγγελίας από το παιδί.
• Διασφάλιση της ενημέρωσης του παιδιού για τα δικαιώματα και τα καθήκοντα του προσωπικού και των υπευθύνων παροχής φροντίδας στις εγκαταστάσεις φιλοξενίας και της ικανότητας του παιδιού να διακρίνει τον ρόλο και τις και τις αρμοδιότητές του από τον ρόλο αρμοδιότητες
  του επιτρόπου
• Προώθηση της πρόσβασης του παιδιού σε δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, συμπεριλαμβανομένων των παιχνιδιών και των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων που ενδείκνυνται για την ηλικία, την ωριμότητα και τα ενδιαφέροντά του. Τέτοιες δραστηριότητες πρέπει να προσφέρονται εντός των εγκαταστάσεων φιλοξενίας ή στην κοινότητα, κατά περίπτωση, και πρέπει να στοχεύουν στη διευκόλυνση της επικοινωνίας και των αλληλεπιδράσεων του παιδιού με τους συνομηλίκους του και την τοπική κοινότητα¹⁴.

Εργαλείο για την αξιολόγηση και τη βελτίωση των συνθηκών υποδοχής

Το πρόγραμμα CONNECT (2014) ανέπτυξε το εργαλείο LOCAL COOPERATION FOR UNACCOMPANIED CHILDREN (ΤΟΠΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΑ ΠΑΙΔΙΑ). Το εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση και τη βελτίωση των τοπικών συνθηκών υποδοχής. Περιέχει επίσης ένα σχέδιο δράσης και χρήσιμα φύλλα εργασίας και είναι διαθέσιμο εδώ .

Καλές πρακτικές

Ελλάδα: υποστηριζόμενη ανεξάρτητη διαβίωση (SIL)

Η METAδραση τάσσεται υπέρ της παροχής εναλλακτικής φροντίδας, όπως το καινοτόμο πρόγραμμα αναδοχής παιδιών στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Αλλά με την υποστήριξη της UNICEF, η METAδραση ξεκίνησε παράλληλα το πρώτο διαμέρισμα υποστηριζόμενης ανεξάρτητης διαβίωσης (SIL) για ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2018. Στόχος του πιλοτικού προγράμματος SIL είναι να θέσει τα θεμέλια για την εφαρμογή της υποστηριζόμενης ανεξάρτητης διαβίωσης ως συμπληρωματικής μορφής φροντίδα. Στοχεύει επίσης στην παροχή ασφαλούς διαμονής και πακέτου υποστηρικτικών υπηρεσιών (ψυχοκοινωνική υποστήριξη, ιατρική περίθαλψη, εκπαίδευση, πρόσβαση σε επιτροπεία και νομική βοήθεια, διερμηνείς). Αυτά παρέχουν το κατάλληλο επίπεδο φροντίδας και εποπτείας, υποστηρίζοντας παράλληλα την αυτονομία παιδιών ηλικίας 16-18 ετών, την απόκτηση και ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής, και τη μετάβαση στην ανεξαρτησία και την ενηλικίωση.

Ολλανδία: προστατευμένες δομές φροντίδας για θύματα εμπορίας ανθρώπων

Μετά από ένα επίσημο πιλοτικό πρόγραμμα που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2008, οι προστατευμένες δομές φροντίδας έγιναν κλασσικές στο ολλανδικό σύστημα υποδοχής για ασυνόδευτα παιδιά, στο τέλος του 2010. Τα ασυνόδευτα παιδιά ηλικίας 13 ετών και άνω που ανήκουν στην κατηγορία των παιδιών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω εμπορίας ανθρώπων, στεγάζονται έκτοτε σε προστατευμένες δομές φροντίδας. Υπάρχουν τρεις δομές συνολικής χωρητικότητας 66 θέσεων που υποστηρίζονται από τέσσερις επιτρόπους του Nidos. Μια τέταρτη δομή άνοιξε τον Ιανουάριο του 2016 στα νότια της Ολλανδίας και οι 24 θέσεις της αφαιρέθηκαν από τις άλλες τρεις δομές στο βορρά. Οι δομές διοικούνται από εξειδικευμένα ιδρύματα φροντίδας νέων, τα οποία είναι συμβεβλημένα με την COA (Κεντρική Υπηρεσία για την Υποδοχή των Αιτούντων Άσυλο).

Φινλανδία: Δήμος Hämeenkyrö

Στη Φινλανδία, η διαμονή ασυνόδευτων παιδιών χωρίζεται σε δύο φάσεις: υποδοχή και ένταξη. Στη φάση της υποδοχής, το παιδί ζει συνήθως σε ομαδική στέγαση ή υποστηριζόμενη διαμονή. Στη φάση της ένταξης, μετά την χορήγηση της άδειας διαμονής τους και του «δήμου διαμονής», συνήθως μετακινείται σε οικογενειακή κατοικία. Αυτό μπορεί να σημαίνει μετακίνηση σε εντελώς άλλη περιοχή, ανάλογα με το δήμο διαμονής που τους χορηγείται. Ο Δήμος Hämeenkyrö επιτρέπει σε όλα τα ασυνόδευτα παιδιά να ζουν στην ίδια οικογενειακή κατοικία, ανεξάρτητα από το καθεστώς ασύλου. Έχουν επίσης πρόσβαση στη μετέπειτα μέριμνα μέχρι την ηλικία των 21 ετών. Περισσότερες πληροφορίες στα Φινλανδικά .

Εισαγωγή

Ως επίτροπος του, γνωρίζετε το παιδί, γνωρίζοντας την εκτεταμένη οικογένειά του: ποιος είναι σημαντικός για το παιδί, ποιος θέλει το παιδί να εξελιχθεί, ποιος μπορεί να βοηθήσει στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται το παιδί και τι θέλει η οικογένεια για το παιδί;
Τα ασυνόδευτα παιδιά συνήθως προέρχονται από πολιτισμούς με επίκεντρο τη διευρυμένη οικογένεια, όπου η συμμετοχή του οικογενειακού δικτύου στην καθοδήγηση του παιδιού είναι κάτι το φυσικό και λογικό. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, σύμφωνα με αρκετές έρευνες, η επαφή με τη βιολογική οικογένεια αποτελεί σημαντικό παράγοντα προστασίας για τα ασυνόδευτα παιδιά.Η βιολογική οικογένεια μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο με τους ακόλουθους τρόπους:

• στηρίζοντας το παιδί,;
• απαλλάσσοντας το παιδί από το βάρος όταν ο στόχος του ταξιδιού δεν εκπληρώνεται;
• απαλλάσσοντας το παιδί από την πίεση που σχετίζεται με την οικογενειακή επανένωση;
• όταν υπάρχουν προβληματισμοί σε σχέση με τη συμπεριφορά του παιδιού (παιδαγωγική εξουσία);
• σε περίπτωση προβλήματος υγείας;
• συμμετέχοντας στην ανάπτυξη πλάνου επιστροφής;
• συμμετέχοντας στη λήψη αποφάσεων;
• κατά την τοποθέτηση σε ανάδοχη οικογένεια. Όταν η βιολογική οικογένεια εγκρίνει την τοποθέτηση δημιουργείται ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για το παιδί¹⁵.

Θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε τις συνομιλίες σας με το παιδί για να χαρτογραφήσετε τη θέση του μέσα στην οικογένειά του και το κοινωνικό δίκτυο και το δίκτυο υποστήριξής του, για να μάθετε τι ρόλο θα μπορούσαν να διαδραματίσουν αυτοί οι άνθρωποι στη ζωή του παιδιού.

Πληροφορίες

Τόσο η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) όσο και η Η Διεθνής Κοινωνική Υπηρεσία (ISS) παρέχουν πρακτική βοήθεια για την αποκατάσταση των οικογενειακών δεσμών. H ιστoσελίδα Trace the Face της ICRC είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Σε αυτή την ιστοσελίδα, ορισμένοι εθνικοί σύλλογοι του Ερυθρού Σταυρού στην Ευρώπη δημοσιεύουν φωτογραφίες από άτομα που αναζητούν τους συγγενείς τους. Θα βρείτε την ιστοσελίδα Trace the Face εδώ .

Εργαλεία και κατάρτιση

Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες ενέργειες του επιτρόπου σε σχέση με τον εντοπισμό της οικογένειας

• Παρότρυνση του εντοπισμού της οικογένειας, όσο το δυνατόν συντομότερα, μετά την ταυτοποίηση, και με τη συγκατάθεση του παιδιού.
• Σημειώνεται ότι ο εντοπισμός της οικογένειας (αποκατάσταση της επικοινωνίας με την οικογένεια) δεν πρέπει να πραγματοποιείται όταν υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι η αποκατάσταση των οικογενειακών δεσμών ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο το παιδί ή μέλη της οικογένειας.
• Βάσει της συγκεκριμένης κατάστασης κάθε παιδιού, παροχή συνδρομής στο παιδί για τον εντοπισμό της οικογένειάς του και/ή τη δημιουργία και τη διατήρηση επικοινωνίας και δεσμών με την οικογένειά του, όταν κρίνεται ότι αυτό είναι προς το συμφέρον του παιδιού.
• Συνεργασία με τις αντίστοιχες δημόσιες αρχές και ενδεχομένως αναζήτηση της συνδρομής αρμόδιων οργανισμών και αρχών, π.χ. του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης ή του Ερυθρού Σταυρού.
• Μετά τον επιτυχημένο εντοπισμό της οικογένειας, και πριν από την οικογενειακή επανένωση και την επιστροφή, διασφάλιση της διενέργειας αξιολόγησης κινδύνου για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των γονέων και/ή άλλων μελών της οικογένειας να φροντίζουν το παιδί και να εκπροσωπούν τα συμφέροντά του.
• Σε κάθε προσπάθεια εντοπισμού ή επανένωσης οικογενειών, πραγματοποίηση ενεργειών προς το συμφέρον του παιδιού και σεβασμός τυχόν απαιτήσεων που προβλέπονται εκ του νόμου¹⁶.

Καλές πρακτικές

Ολλανδία

Καλή πρακτική: επικοινωνία με τη βιολογική οικογένεια

Όπως και τα παιδιά που τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες, έτσι και οι ασυνόδευτοι ανήλικοι έχουν έναν έντονο δεσμό με τη βιολογική τους οικογένεια και νιώθουν έντονη αφοσίωση προς αυτή. Μπορεί να φοβούνται ότι θα τους αρέσει τόσο πολύ η διαμονή τους στην ανάδοχη οικογένεια ώστε θα νιώσουν σαν να προδίδουν τη βιολογική τους οικογένεια. Μπορεί, επίσης, να φοβούνται ότι θα χάσουν την οικογένειά τους αν δεθούν με την ανάδοχη οικογένεια Το Ίδρυμα Nidos έχει διαπιστώσει ότι είναι καλύτερο να σεβόμαστε τις επιθυμίες του παιδιού, ενώ παράλληλα είναι πολύ θετικό τόσο για το παιδί όσο και για την ανάδοχη οικογένεια να έχουν επαφή (κατά προτίμηση σε τακτική βάση) με τη βιολογική οικογένεια. Σύμφωνα με τις υπηρεσίες ανάδοχης φροντίδας της Ολλανδίας, είναι πολύ σημαντικό οι βιολογικοί γονείς να δώσουν στο παιδί τη «συναισθηματική έγκριση» να μείνει με την ανάδοχη οικογένεια. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί μπορεί να συνδεθεί ευκολότερα με τη «νέα» οικογένεια. Η αμοιβαία εμπιστοσύνη και ο σεβασμός ανάμεσα στη βιολογική οικογένεια και την ανάδοχη οικογένεια βοηθά το παιδί να προσαρμοστεί καλύτερα¹⁷.

Καλή πρακτική: Διασυνοριακή δικτύωση

Στην προσπάθειά του να εντοπίσει αποτελεσματικές μεθόδους εργασίας, το Ίδρυμα Nidos έχει συγκεντρώσει και αναλύσει πολλές θετικές εμπειρίες που σχετίζονται με τη συμμετοχή του οικογενειακού δικτύου. Η μεθοδολογία της Διασυνοριακής Δικτύωσης (Cross-Border Networking/CBN) εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2013, με βάση μια μεθοδολογική διάταξη παρόμοια με αυτή της Ομαδικής Οικογενειακής Συνάντησης (Family Group Conference/FGC) όπως εφαρμόζεται στη Νέα Ζηλανδία. Στον πυρήνα αυτής της μεθοδολογίας βρίσκεται η αντίληψη ότι τα υπάρχοντα, τα νέα αλλά και τα φαντασιακά-μελλοντικά δίκτυα του παιδιού θα πρέπει να συμμετέχουν εξαρχής στη στήριξη και την καθοδήγησή του. Από τη στιγμή που ξεκίνησε η μαζική άφιξη παιδιών από τη Συρία και την Ερυθραία την περίοδο 2014-2015, το Ίδρυμα Nidos βοηθά τα παιδιά να επικοινωνούν με την οικογένειά τους από την πρώτη στιγμή που έρχεται σε επαφή μαζί τους. Δεν υπάρχουν εμπόδια στην επικοινωνία, δεδομένου ότι το παιδί έχει δικαίωμα στο άσυλο και η οικογένεια επιθυμεί την επικοινωνία ώστε να επιτευχθεί το συντομότερο δυνατό η οικογενειακή επανένωση. Ιδίως τα παιδιά από τη Συρία μπορούν συνήθως να επικοινωνήσουν εύκολα με την οικογένειά τους μέσω τηλεφώνου ή Skype.

Δανία

Επιπλέον, ο Ερυθρός Σταυρός της Δανίας έχει θετικές εμπειρίες από την ενεργή συμμετοχή του στη δημιουργία επαφής με τη βιολογική οικογένεια του παιδιού στο εξωτερικό το συντομότερο δυνατό, εφόσον φυσικά το παιδί συμφωνεί. Εξηγούν στο παιδί με ρεαλιστικό τρόπο τις ευκαιρίες που του παρουσιάζονται και τις πιθανότητες οικογενειακής επανένωσης, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο η οικογένεια μπορεί να συμβάλει σε αυτή τη διαδικασία. Έτσι, καταρρίπτονται τυχόν ανέφικτες προσδοκίες και το παιδί απαλλάσσεται από ένα μεγάλο βάρος. Πλέον, χάρη στη χρήση των έξυπνων κινητών τηλεφώνων (smartphones) η συνεργασία με την οικογένεια του παιδιού που βρίσκεται στο εξωτερικό είναι πιο εύκολη από ποτέ¹⁸.

Εισαγωγή

Ο ρόλος του επιτρόπου είναι να παρέχει τις σχετικές πληροφορίες στα παιδιά, να διευκολύνει την πρόσβαση των παιδιών σε ιατρικές υπηρεσίες και να παρέχει στήριξη όταν πρέπει να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις⁴. Έχετε εποπτικό ρόλο σε περίπτωση που χρειάζεται υγειονομική περίθαλψη ή ψυχολογική φροντίδα και μπορεί να είσατε το πρόσωπο που πρέπει να δώσει άδεια για την παροχή υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης στο παιδί.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε ειδικά ζητήματα υγειονομικής περίθαλψης που άπτονται του φύλου ή σχετίζονται με το είδος της εκμετάλλευσης που υπέστη το θύμα, όπως:

• ζητήματα αναπαραγωγικής υγείας για τα θύματα που είναι κορίτσια·
• εθελοντική υποβολή σε εξετάσεις και εμπιστευτική παροχή συμβουλών σε σχέση με μεταδιδόμενες νόσους για τα παιδιά που υπήρξαν θύματα εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση·
• τοξικομανία ή/και αλκοολισμός⁵.

 

Πληροφορίες

Ψυχολογική ευημερία

Ορισμένα συμπεριφορικά και συναισθηματικά προβλήματα παρατηρούνται συχνότερα μεταξύ των παιδιών προσφύγων γενικότερα και, πιο συγκεκριμένα, μεταξύ των ασυνόδευτων παιδιών, όπως: προβλήματα ύπνου, κρίσεις πανικού, κοινωνική απόσυρση, απάθεια, εφιάλτες, διάφορα προβλήματα ανάπτυξης, πονοκέφαλος, υπερκινητική συμπεριφορά, κατάθλιψη, παθητικότητα, διαταραχές συγκέντρωσης, συμπτώματα άγχους, μοναξιά, άγχος αποχωρισμού, χαμηλή αυτοεκτίμηση, διαταραχές του πεπτικού συστήματος και διατροφικές διαταραχές⁶.

Τραύμα και άγχος

Συχνά, τα ασυνόδευτα παιδιά καλούνται να διαχειριστούν καταστάσεις έντονου ψυχικού τραύματος, απώλειας, δυσάρεστων εμπειριών κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και ανησυχίας για την οικογένειά τους που έμεινε πίσω, σε συνδυασμό με το άγχος για τη διαδικασία χορήγησης ασύλου και οικογενειακής επανένωσης. Η αρνητική έκβαση της διαδικασίας χορήγησης ασύλου και άλλων διαδικασιών για τη χορήγηση άδειας παραμονής, ή μια μακρά διαδικασία οικογενειακής επανένωσης, ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο και να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερο άγχος στα παιδιά. Το άγχος που πηγάζει από την αβεβαιότητα και την ένταση δυσχεραίνει την ανάκαμψη από το τραύμα⁷.

Ψυχολογική βοήθεια

Η συναισθηματική ευημερία των ασυνόδευτων παιδιών είναι ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την παροχή στήριξης και την υποδοχή τους. Συχνά, σε μεγάλα κέντρα υποδοχής παρατηρούνται αυτοκαταστροφικές και αυτοκτονικές συμπεριφορές Αυτό δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ στις ανάδοχες οικογένειες.

Επίσης, είναι πιθανό τα ασυνόδευτα παιδιά να μην παραπέμπονται πάντα εγκαίρως σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Οι οργανώσεις ψυχικής υγείας δεν είναι πάντα κατάλληλες πολιτισμικά ή δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την ασταθή κατάσταση αυτών των παιδιών. Η διαπολιτισμική ψυχολογική στήριξη είναι η καλύτερη λύση για τους πρόσφυγες, εφόσον διατίθεται.
⁸.

 

Εργαλεία και κατάρτιση

Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες ενέργειες του επιτρόπου σε σχέση με την υγειονομική περίθαλψη

• Διασφάλιση της παροχής στα παιδιά θύματα εμπορίας της απαραίτητης κάρτας υγείας ή άλλου εγγράφου που παρέχει στο παιδί δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.
• Παραπομπή του παιδιού στην οικεία ιατρική υπηρεσία, κλείσιμο ραντεβού, συνοδεία του παιδιού, διασφάλιση της συνεπούς παρακολούθησης από το παιδί των ραντεβού και των επακόλουθων εξετάσεων και διασφάλιση της κατανόησης από το παιδί των πληροφοριών που λαμβάνει.
• Ειδοποίηση του παρόχου υγειονομικής περίθαλψης για την αναγκαιότητα παροχής κατάλληλων και φιλικών προς το παιδί πληροφοριών σε γλώσσα την οποία το παιδί κατανοεί, όπου κρίνεται σκόπιμο.
• Παροχή ενημερωμένης συγκατάθεσης, ή συνδρομή προς το παιδί για την παροχή ενημερωμένης συγκατάθεσης, πριν από τη διενέργεια εξετάσεων ή την έναρξη θεραπείας, όταν αυτό απαιτείται από την εθνική νομοθεσία.
• Μέριμνα ώστε τα παιδιά να μην υποβάλλονται σε περιττές ιατρικές εξετάσεις.
• Διασφάλιση της αξιολόγησης των ψυχοκοινωνικών αναγκών του παιδιού από ειδικό και έναρξη θεραπείας, εάν απαιτείται.
• Αίτημα προς τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης ώστε να αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή σε παραμέτρους που άπτονται του φύλου και πολιτισμικές παραμέτρους, μεταξύ άλλων παρέχοντας, για παράδειγμα, στα κορίτσια τη δυνατότητα να εξεταστούν από γυναίκα ιατρό εφόσον
  το προτιμούν, ή διασφαλίζοντας ότι η διατροφή κατά τη νοσηλεία σε νοσοκομείο είναι κατάλληλη από πολιτισμική άποψη.
• Εξασφάλιση κατάλληλων υπηρεσιών διερμηνείας⁹.

Εργαλείο: λίστα ελέγχου για ενδείξεις σωματικών και ψυχολογικών προβλημάτων σε παιδιά

Αυτή η λίστα ελέγχου, που αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ιατρικής Αξιολόγισης της Ολλανδίας (iMMO), μπορεί να βοηθήσει στην αναγνώριση σωματικών και ψυχολογικών προβλημάτων. Η λίστα απορρέει από το Πρωτόκολλο της Κωνσταντινούπολης (ΟΗΕ, 1999).

Εργαλείο ψυχολογικής βοήθειας

Περισσότερες πληροφορίες για την ψυχολογική βοήθεια μπορείτε να βρείτε στο εμπεριστατωμένο υλικό που αποτελεί μέρος του προγράμματος ALFACA. Αυτό το υλικό περιγράφει τους τρόπους υποστήριξης των ασυνόδευτων παιδιών με θέματα ανάπτυξης. Τα παιδιά αυτά χρειάζονται επιπλέον υποστήριξη για την προσωπική τους ανάπτυξη. Το υλικό ασχολείται με μια σειρά προβληματικών συμπεριφορών και ψυχολογικών προβλημάτων που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ανάπτυξη νέων ασυνόδευτων παιδιών. Αυτά αφορούν τραύματα, κατάθλιψη, αυτοκτονική συμπεριφορά και ανάρμοστη συμπεριφορά. Παράλληλα περιγράφονται τρόποι παροχής συγκεκριμένης ψυχολογικής βοήθειας σε πρόσφυγες. Αρκετά θέματα εξετάζονται από ποικίλες οπτικές γωνίες, επηρεασμένες από εμπειρίες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός που βοηθά τους επαγγελματίες να επιλέξουν την πλέον κατάλληλη προσέγγιση για την ιδιαίτερη περίπτωση που διαχειρίζονται.

Το υλικό αναπτύχθηκε κυρίως για εξειδικευμένους επαγγελματίες. Προσφέρει στοχευμένη κατάρτιση για όσους ενδιαφέρονται να στηρίξουν τα ασυνόδευτα παιδιά σε θέματα προσωπικής ανάπτυξης, όπως θεραπευτές, ψυχολόγους, επιστήμονες συμπεριφοράς και άλλους επαγγελματίες υπεύθυνους που εμπλέκονται στη θεραπεία. Το υλικό μπορεί να βρεθεί εδώ.

Εργαλείο: Εγχειρίδιο PALOMA για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας των προσφύγων (στα Φινλανδικά)

Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει μια τεράστια λίστα εργαλείων για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας και διαθέτει ένα τμήμα για την διαχείριση καταστάσεων με έναν πολιτισμικά ευαίσθητο τρόπο. Οι επίτροποι θα βρουν πολύ χρήσιμες τόσο τις γενικές όσο και τις εξειδικευμένες πληροφορίες. Το εγχειρίδιο είναι διαθέσιμο εδώ .

Εργαλείο: πολιτισμικά ευαίσθητη προσέγγιση στην ψυχική υγεία (στα Φινλανδικά)

Το συγκεκριμένο εργαλείο παρέχει πληροφορίες για μια πολιτισμικά ευαίσθητη προσέγγιση της ψυχικής υγείας και αναπτύχθηκε από το Περιφερειακό Νοσοκομείο του Ελσίνκι και της Οοούσιμα (Uusimaa). Το εργαλείο μπορεί να βρεθεί εδώ .

 

Καλές πρακτικές

Ολλανδία:Καλή πρακτική: τραύμα και ανάκαμψη

Η γενική οδηγία που δίνεται σήμερα στην Ολλανδία είναι ότι τα παιδιά που έχουν βιώσει κάποια τραυματική εμπειρία θα πρέπει να επιστρέφουν, το συντομότερο δυνατό, σε μια καθημερινή ρουτίνα. Αυτό τους επιτρέπει να νιώσουν ασφάλεια στο παρόν, με αποτέλεσμα να μειώνεται το άγχος του κινδύνου που βίωσαν (υπερδιέγερση). Επιπλέον, σύμφωνα με τους ειδικούς, η διήγηση της τραυματικής εμπειρίας ενδέχεται να δημιουργήσει κίνδυνο εκ νέου τραυματισμού και, κατά συνέπεια, θα πρέπει να περιορίζεται, εφόσον αυτό είναι εφικτό.
Τα παιδιά με ψυχικά τραύματα που δεν μπορούν να ανακάμψουν μόνα τους χρειάζονται εξειδικευμένη φροντίδα. Το ψυχικό τραύμα μπορεί, επίσης, να δημιουργήσει εμπόδια στη διαδικασία ασύλου, εφόσον ένα παιδί δεν είναι σε θέση να διηγηθεί τις τραυματικές του εμπειρίες.
Οδηγίες:

• Δημιουργήστε μια κατάλληλη (καθημερινή) ρουτίνα για το παιδί, όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
• Συζητήστε τις τραυματικές εμπειρίες μόνο με παιδιά που έχουν δηλώσει ξεκάθαρα ότι θέλουν να τις συζητήσουν (να αποφεύγονται οι συνεντεύξεις που δεν επιθυμούν τα παιδιά).
• Ενημερωθείτε σχετικά με την αντιμετώπιση του τραύματος και των σχετικών συμπτωμάτων.
• Παραπέμψτε το παιδί σε κάποιον αρμόδιο επαγγελματία εφόσον τα συμπτώματα παραμένουν.
• Ενημερώστε το δικηγόρο και το άτομο που είναι υπεύθυνο για τη συνέντευξη ότι το τραύμα ενδέχεται να επηρεάσει τις απαντήσεις του παιδιού κατά τη συνέντευξη ασύλου¹⁰.

Σουηδία: κέντρα θεραπείας για θύματα βασανιστηρίων και πολέμου

Ο Ερυθρός Σταυρός στη Σουηδία διαθέτει αρκετά κέντρα θεραπείας για θύματα βασανιστηρίων και πολέμου. Θα βρείτε πληροφορίες για τα κέντρα θεραπείας εδώ.

Εισαγωγή

Στο πλαίσιο του σεβασμού του δικαιώματος του παιδιού στην εκπαίδευση, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο διασφάλισης της πρόσβασης στην εκπαίδευση για όλα τα παιδιά πέραν της ηλικίας υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης και πέραν των διατάξεων περί υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
Η εγγραφή στο σχολείο πρέπει να έπεται κάθε απαραίτητης περιόδου αποκατά- στασης του παιδιού και να πραγματοποιείται κατόπιν συνεννόησης με αυτό. Τα παιδιά πρέπει να έχουν πρόσβαση σε μαθήματα γλώσσας, όπου κρίνεται σκόπιμο.
Οι επίτροποι πρέπει να συλλέγουν πληροφορίες σχετικά με τις προηγούμενες εκπαιδευτικές εμπειρίες του παιδιού, να παρέχουν στο παιδί κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με διαθέσιμες εκπαιδευτικές ευκαιρίες και προγράμματα και, ακολούθως, να καταρτίζουν, κατόπιν συνεννόησης με το παιδί, προσωπικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα πρέπει να εντάσσεται στο ευρύτερο ατομικό σχέδιο που καταρτίζεται για το παιδί.
Ο επίτροπος πρέπει να διασφαλίζει ότι το παιδί λαμβάνει κάθε αναγκαία ψυχο- λογική και εκπαιδευτική στήριξη για την ένταξή του στο σχολικό περιβάλλον και την υπέρβαση τυχόν μαθησιακών δυσκολιών που οφείλονται σε μετατραυματική διαταραχή ή σε μεγάλης διάρκειας απουσία από το σχολείο¹¹.

Εργαλεία και εκπαίδευση

Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες ενέργειες του επιτρόπου σε σχέση με την εκπαίδευση

• Πραγματοποίηση όλων των απαιτούμενων ενεργειών για την επιτυχημένη καταχώριση και εγγραφή του παιδιού στο σχολείο ή άλλο εκπαιδευτικό ίδρυμα, βάσει του εκπαιδευτικού προγράμματος.
• Συχνή επικοινωνία με το προσωπικό του σχολείου και αιτήματα παροχής πληροφοριών σχετικά με την πρόοδο του παιδιού και τη συμπεριφορά του στο σχολείο.
• Παρουσία σε σχολικές συνεδριάσεις και συνεδριάσεις γονέων-εκπαιδευτικών.
• Συζήτηση προκλήσεων και ανησυχιών με τους εκπαιδευτικούς του παιδιού.
• Συζήτηση με το παιδί σχετικά με το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα και τις τυχόν προκλήσεις που αντιμετωπίζει και, όπου απαιτείται, μέριμνα για την παροχή κατάλληλης στήριξης σε συνεργασία με άλλες οντότητες, για παράδειγμα ΜΚΟ οι οποίες παρέχουν μαθήματα γλώσσας ή μαθήματα υποστήριξης¹².

 

Καλές πρακτικές

Γερμανία: επιπλέον μαθήματα

Οι πρόσφυγες στη Γερμανία πηγαίνουν σε ειδικές τάξεις για να μάθουν τη γλώσσα. Το Jugendhilfe Süd-Niedersachsen παρέχει επιπλέον βοήθεια στα ασυνόδευτα παιδιά, προσφέροντάς τους επιπλέον γερμανικά μαθήματα και βοηθώντας τα σε άλλα μαθήματα που διδάσκονται στο σχολείο.