Εισαγωγή
Το κεκτημένο της ΕΕ για το άσυλο προβλέπει έναν μηχανισμό, ο οποίος καλείται συνήθως διαδικασία του Δουβλίνου, για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους της ΕΕ που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας.
Το άρθρο 6 του κανονισμού του Δουβλίνου [κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 604/2013], με αντικείμενο τα παιδιά, απαιτεί να αποτελεί το μείζον συμφέρον του παιδιού το πρωταρχικό μέλημα των κρατών μελών. Τα ασυνόδευτα παιδιά πρέπει να λαμ- βάνουν τη συνδρομή εκπροσώπου ο οποίος διαθέτει τα απαραίτητα προσόντα και την πείρα για να προάγει το μείζον συμφέρον του παιδιού σε κάθε στάδιο της διαδικασίας του Δουβλίνου.
Ο Κανονισμός ορίζει επίσης ότι μόνο μία χώρα μπορεί να είναι υπεύθυνη για την εξέταση της αίτησης διεθνούς προστασίας. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος της ΕΕ μπορεί να είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης διεθνούς προστασίας, π.χ. παρουσία μέλους της οικογένειας ή συγγενή του ατόμου στη χώρα αυτή, έχει χορηγηθεί στο άτομο βίζα ή άδεια παραμονής σε αυτή τη χώρα ή αν το άτομο έχει ταξιδέψει μέσω μιας άλλης χώρας του Δουβλίνου III με νόμιμο ή παράτυπο μέσο.
Η γνώση του Κανονισμού αποτελεί παιδαγωγικό καθήκον του επιτρόπου που απορρέει από αυτόν. Το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού αποτελεί καθοριστικό κριτήριο. Επομένως, το σημείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι εάν η ανάπτυξη του παιδιού θα τονωθεί θετικά με τη μεταφορά σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, όπου κατοικεί μέλος της οικογένειας ή συγγενής του. Συνεπώς, ο επίτροπος οφείλει να συνεργάζεται σε διακρατικό επίπεδο για να αποκτήσει γνώση για την κατάσταση του μέλους της οικογένειας ή του συγγενή στο άλλο κράτος μέλος της ΕΕ.
Πληροφορίες
Για πολλούς λόγους, τα ασυνόδευτα παιδιά μπορούν να καταλήξουν σε κάποιο κράτος μέλος της ΕΕ, ενώ η οικογένειά τους σε κάποιο άλλο. Σε αυτή την περίπτωση ο κανονισμός Δουβλίνο ΙΙΙ προσφέρει τη δυνατότητα επανένωσης του παιδιού με την οικογένειά του. Στο πλαίσιο του Δουβλίνου ΙΙΙ, το παιδί μπορεί να επανενωθεί με τους γονείς, καθώς και με τους αδελφούς ή αδελφές, θείους και θείες, παππούδες και γιαγιάδες ή οποιονδήποτε ενήλικα που μπορεί να φρόντιζε το παιδί στη χώρα καταγωγής. Η τοποθέτηση των ασυνόδευτων παιδιών στο ίδιο κράτος μέλος με τα μέλη της οικογένειας ή τους συγγενείς τους, αποτελεί προτεραιότητα, υπό την προϋπόθεση ότι είναι προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.
Καταρχάς, ο κανονισμός προβλέπει ότι ευθύνη να προβαίνει σε αίτημα για διεθνή προστασία έχει το κράτος μέλος στο οποίο το ασυνόδευτο παιδί έχει κάποιο «μέλος της οικογένειας» (που ορίζεται ως γονέας, σύζυγος ή παιδί) ή «αδελφό/η» που βρίσκονται «νόμιμα» στη χώρα. Αυτό το κράτος έχει την υποχρέωση να αναλάβει την ευθύνη της εξέτασης της αίτησης ασυνόδευτου παιδιού. Δεύτερον, προβλέπει ότι ευθύνη να προβαίνει σε αίτημα ασύλου έχει το κράτος μέλος στο οποίο το ασυνόδευτο παιδί έχει «συγγενή» (που ορίζεται ως ενήλικη θεία, θείος ή παππούς) που βρίσκεται «νόμιμα» στη χώρα. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχουν και άλλες προϋποθέσεις: πρέπει να πραγματοποιηθεί χωριστή έρευνα για να εξακριβωθεί αν ο συγγενής μπορεί να φροντίσει το παιδί και ότι η ανάληψη της ευθύνης είναι προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.
Μόλις καταστεί σαφές ότι ο αιτών άσυλο είναι ασυνόδευτο παιδί που έχει οικογένεια ή συγγενείς, όπως ορίζεται από τους κανόνες της ΕΕ, σε ένα κράτος μέλος, το παιδί πρέπει να μεταφερθεί στο εν λόγω κράτος μέλος για να ζητήσει διεθνή προστασία εκεί. Το ασυνόδευτο παιδί οφείλει να δώσει στις κρατικές αρχές όλες τις πληροφορίες που έχει για την παρουσία οποιωνδήποτε μελών της οικογένειας ή συγγενών σε οποιαδήποτε χώρα του Δουβλίνου.
Τα αποδεικτικά στοιχεία, σε περίπτωση παρουσίας μέλους της οικογένειας ή συγγενή (πατέρας, μητέρα, παιδί, αδερφός, θεία, θείος, παππούς, ενήλικος υπεύθυνος για παιδί, κηδεμόνας) ασυνόδευτου παιδιού είναι:
Είναι σημαντικό το ασυνόδευτο παιδί να ενημερώνει τις κρατικές αρχές το συντομότερο δυνατόν εάν πιστεύει ότι η μητέρα, ο πατέρας, ο αδελφός ή η αδελφή, η θεία, ο θείος, η γιαγιά ή ο παππούς θα μπορούσαν να είναι παρόντες σε μια από τις χώρες του Δουβλίνου και αν θέλει ή δεν θέλει να ζήσει μαζί τους.
Βέλτιστο συμφέρον του παιδιού
Τα βέλτιστα συμφέροντα των παιδιών πρέπει να γίνονται σεβαστά. Ελλείψει μέλους της οικογένειας ή συγγενή, ένα ασυνόδευτο παιδί – σε αντίθεση με οποιονδήποτε άλλο αιτούντα άσυλο – έχει στην πραγματικότητα τη δυνατότητα να επιλέξει το κράτος μέλος που θα υποβάλει αίτηση. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) επιβεβαίωσε (στο case of MA) ότι αυτό συμβαίνει ακόμα και αφού το παιδί έχει ήδη υποβάλλει αίτημα σε κάποιο άλλο κράτος μέλος .
Η αρχή της μη μεταφοράς παιδιών
Η μετακίνηση ασυνόδευτων παιδιών από τη μια χώρα στην άλλη έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ευημερία τους. Η μεταφορά ή η απειλή μεταφοράς μπορεί να οδηγήσουν στην εξαφάνισή τους. Ως εκ τούτου, η χώρα που είναι υπεύθυνη για την εξέταση της αίτησης ασύλου ενός παιδιού θα πρέπει να είναι εκείνη στην οποία έχει υποβληθεί η πιο πρόσφατη αίτηση, προκειμένου να αποφευχθεί η περιττή μετακίνηση, εκτός εάν η μεταφορά αποσκοπεί στην επανένωση οικογενειών ή εξυπηρετεί το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Τα παιδιά δεν πρέπει να χωρίζονται από τα μέλη της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένων των αδελφών τους που βρίσκονται ήδη στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την υποχρέωση να εντοπίζουν μέλη της οικογένειας που διαμένουν στην ΕΕ.
Διάρκεια της διαδικασίας
Εάν το κράτος μέλος στο οποίο υποβάλλεται αίτηση ασύλου θεωρεί ότι μια άλλη χώρα είναι αρμόδια για την εξέταση της αίτησης, ζητεί από την εν λόγω χώρα να αναλάβει την ευθύνη εντός τριών μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ασύλου. Το κράτος στο οποίο απευθύνεται η αίτηση πρέπει να απαντήσει εντός δύο μηνών από την παραλαβή της αίτησης. Η μη απάντηση εντός του απαιτούμενου χρονοδιαγράμματος σημαίνει ότι το εν λόγω κράτος έχει αναλάβει την ευθύνη για την αίτηση. Η μεταφορά θα πραγματοποιηθεί εντός έξι μηνών από τη στιγμή κατά την οποία η άλλη χώρα αποδέχθηκε την ευθύνη για την αίτηση ασύλου.
Φινλανδία
Η Φινλανδική Υπηρεσία Μετανάστευσης παρέχει πληροφορίες για τη διαδικασία του Δουβλίνου (στα Φινλανδικά). Πληροφορίες για τον ρόλο του επιτρόπου στη διαδικασία μπορείτε να βρείτε στο Εγχειρίδιο για Επιτρόπους που δημοσιεύθηκε από τη Φινλανδική Υπηρεσία Μετανάστευσης (στα Φινλανδικά).
Ελλάδα
Πληροφορίες για τις διαδικασίες του Δουβλίνου που παρέχονται από την Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου βρίσκονταιhere εδώ . Πληροφορίες για το Δίκτυο Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων της METAδρασης και τον ρόλο των Μελών του Δικτύου Επιτροπείας (στα Αγγλικά) βρίσκονται εδώ .
Κατάρτιση και εργαλεία
Checklist: Κατάλογος σημείων ελέγχου: Ενδεχόμενες πρόσθετες ενέργειες του επιτρόπου ή, απουσία αυτού, του νόμιμου εκπροσώπου σε σχέση με τις διαδικασίες του Δουβλίνου:
- Εξέταση των σχετικών εγγράφων που περιέχονται στον φάκελο της αίτησης ασύλου του παιδιού.
- Εξακρίβωση της τήρησης από τις αρμόδιες για το άσυλο αρχές όλων των εγγυήσεων του κανονισμού του Δουβλίνου για την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών;
- Υποστήριξη αποφάσεων οι οποίες καθοδηγούνται από παράγοντες που σχετίζονται με την οικογενειακή ενότητα, την ευημερία και την κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, την ασφάλεια του παιδιού, καθώς και τις απόψεις του παιδιού;
- Διασφάλιση της κατάλληλης ενημέρωσης του παιδιού και διευκόλυνση της συμμετοχής του παιδιού;
- Διευκόλυνση της επικοινωνίας με μέλη της οικογένειας, κατόπιν σχετικού αιτήματος του παιδιού;
- Υποστήριξη της μη στέρησης της ελευθερίας και αίτημα για την πρόβλεψη καθεστώτος υποδοχής το οποίο να είναι ασφαλές και να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού;
- Υποστήριξη της εκτέλεσης των μεταφορών σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ με τρόπο φιλικό προς το παιδί, καθώς και συνοδεία του παιδιού όταν το απαιτούν οι περιστάσεις ή υποστήριξη της πραγματοποίησης της μεταφοράς μόνον όταν είναι προς το συμφέρον του παιδιού
Καλές πρακτικές strong>
Το πρόγραμμα «Dublin Support for Guardians» (Στήριξη του Δουβλίνου σε Επιτρόπους) υλοποιήθηκε από το Nidos το 2013-2014 σε συνεργασία με την Caritas International και την France Terre d’Asile με την οικονομική υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων. Στόχος ήταν να προσφερθεί καθοδήγηση στους επιτρόπους της ΕΕ σε σχέση με τον Κανονισμό Δουβλίνο ΙΙΙ. Η τελική έκθεση αυτού του προγράμματος βρίσκεται εδώ. Στο πλαίσιο του προγράμματος, το Nidos δημιούργησε ένα helpdesk για να βοηθήσει τους επιτρόπους με περιπτώσεις ασυνόδευτων παιδιών που εμπίπτουν στον Κανονισμό του Δουβλίνου. Αυτή η βοήθεια – βασισμένη σε πολυετή εμπειρία – αφορά πολλά στοιχεία για την επανένωση στο πλαίσιο του Δουβλίνου:
- Εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού,
- Βοήθεια για την επίγνωση των παραγόντων που είναι σημαντικοί σε μια διαδικασία επανένωσης,
- Παροχή στοιχείων επικοινωνίας,
- Πληροφορίες για τη διαδικασία σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ,
- Θέση του επιτρόπου στις νομικές διαδικασίες του Δουβλίνου.